Saç dökülmesi sorunu hem erkeklerin hem de kadınların muzdarip olduğu konulardan birisidir. Saçın seyrekleşmesi ve hatta belli bölgelerde kelleşmelerin oluşması, kişilerin psikolojisinde olumsuz bir etki oluşmasına dahi neden olabiliyor. Peki saç dökülmesi neden olur? Tedavileri nelerdir?
Saç dökülmesi sorunuyla karşı karşıya kalanların nasıl bir tedavi yoluna başvurmaları gerekiyor? Çözüm yolları var mı? Soruları daha da uzatabiliriz. Amacımız burada soruları uzatmak değil de bazı cevapları bulmanıza yardımcı olmak olacak. Sözü daha fazla uzatmadan sorunun temeline ve tedavisi konusunda atılabilecek adımlara geçelim.
Saç Dökülmesi Neden Olur? Nasıl Oluşur?
İlk olarak saçın döngüsünü anlamamız gerekiyor. Zira burada sürekli karıştırılan bir kısım var. Aslında saçın doğal döngüsü gereği, belli bir miktara kadar dökülmesi normal. Hatta dediğimiz gibi bu doğal bir döngü. Önce saçın doğal döngüsünü anlamak gerekiyor.
Doğal döngü dediğimiz olay 3 evreye ayrılıyor. Bunlar;
- Anagen
- Catagen
- Telogen evreleri olarak sıralanmakta.
Basitleştirir ve Türkçe ifade etmek istersek;
- Büyüme evresi
- Dinlenme evresi
- Dökülme evresi olarak tanımlayabiliriz. (1)
Anagen – Büyüme Evresi
Saçın büyüme evresi (anagen), en uzun evre olarak görülmektedir. Saçın ömrünün de en büyük kısmı olarak nitelendirilir. Bu evrede sağlıklı saçların, her ay belli bir oranda büyümesi bekleniyor. 2 yıl ile 6 yıla kadar devam eden evrede genelde saçlar, her ay 1-1,3 cm kadar uzamaktadır.
Süreler ve uzama miktarı kişiden kişiye belli farklar gösterebilir. Ama genel olarak büyüme evresinde ilerleyişin bu şekilde olduğunu söyleyebiliriz.
Saçın büyüme evresi, ilk ve en uzun evre olsa da dediğimiz gibi bir süre sonra tamamlanır. Bu evre tamamlandığı zaman, saçın doğal döngüsü gereği ikinci evreye geçiş yapılır. (1)
Catagen – Dinlenme Evresi
İkinci evre (catagen) yani dinlenme evresi dediğimiz kısım, büyüme evresi ile karşılaştırıldığı zaman çok daha kısadır. Kişiden kişiye değişmekle beraber bu sürenin 2-3 hafta kadar olduğu bilinmektedir.
Dinlenme evresinde adı üzerinde, saçın büyümesi durur ve saçın belli bir boyda kalması durumu söz konusu olur. Buraya bir ara, geçiş evresi de diyebiliriz. (1)
Telogen – Dökülme Evresi
Birinci evrede saçlar uzadı ve sonra durdu. Dinlenme evresi de tamamlandıktan sonra artık saçın dökülme evresi (telogen) başlamış demektir. Dökülme evresine geçildiğinde, evreye giren saç telinin saç folikülü ile bağlantısı kopar ve saç bir süre sonra kendiliğinden dökülür.
Bu süreçte yine kişiden kişiye değişmekle beraber 2-4 ay içerisinde gerçekleşecektir. Saçın doğal döngüsü gereği dökülme tamamlanmış olur.
Doğal döngünün bu üç aşamasının tamamlanmasının ardından, saç folikülünden yeni saç oluşumu başlatılır. Adından da anlayabileceğiniz gibi doğal bir süreçten ve döngüden söz ediyoruz.
Her insanda ortalama 100-120 bin adet saç bulunduğunu düşünecek olursak, tüm saç telleri için bu döngü gerçekleşir. Uzama miktarı, durma miktarı ve dökülme zamanları düşünüldüğünde, saçta oluşan bu döngüyü dışarıdan bakarak anlamak oldukça zordur.
Şimdi hemen konumuza geri dönelim ve saç dökülmesi nedir kısmından devam edelim. İşte bu döngü gereği, günde 100-120 tele kadar saç dökülmesi normal bir durumdur.
Taramaya, yıkamaya, saç bakımı sırasında fırçalama gibi etkilere bağlı olarak gün içerisinde döngüsünü tamamlamış olan saçların döküldüğünü görürsünüz. Hiçbir etki olmasa bile (tarama, yıkama gibi durumlarda) döngüsünü tamamlamış olan saçlar dökülecektir.
Saç dökülmesi sorunu ise normal olarak değerlendirilen dökülme miktarının üzerine çıkıldığı durumda değerlendirilir.
- Saçlarda hiçbir etki yokken, sürekli dökülme devam ediyorsa
- Saçlar kuru iken elinizi attığınız zaman topaklar halinde saç dökülmeleri yaşanıyorsa
- Seyrelme veya belli bölgelerde açılma varsa büyük ihtimalle saç dökülmesi sorunu yaşıyorsunuz demektir.
Böyle bir durumda, emin olmak adına bir uzmandan yardım almanız ve tedavi yoluna gitmeniz gereklidir. Saç dökülmesi tedavisi noktasında ise asıl önemli olan nedenlerin belirlenmesidir.
Zira saç dökülmesi nedenleri, çok çeşitlidir ve tedavinin de temelini oluşturmaktadır. Önce doğru bir şekilde neden bu sorunun yaşandığı belirlenmeli ve bu nedene göre tedavi yolu seçilmelidir. (1)
Çokça konuşulan ve tartışılan sarımsağın saç çıkarıcı etkileri hakkında yapılan araştırmalar ve ürünler hakkında bilgi almak isterseniz Sarımsağın Saça Faydaları adlı blog yazımızı incelemenizi tavsiye ederiz.
Saç Dökülmesi Nedenleri
Yukarıda da dediğimiz gibi önce saç dökülmesi neden olur sorusunun cevabını vermek lazım. Yapılan araştırmalar, çok çeşitli nedenleri ortaya çıkarmıştır. Haliyle başlıklar halinde ilerlemek daha doğru olacak.
Saç Derisi Sorunu Nedeniyle Saç Dökülmesi
Saç derisinde, oluşan herhangi bir rahatsızlık doğrudan saçların dökülmesinin nedeni olarak gösterilebilir. Deride oluşabilecek mantar, sedef gibi rahatsızlıklar derinin yapısını bozacak ve o bölgedeki saçların dökülmesine neden olacaktır.
Saç tellerinde bir zayıflama olmasa bile dökülme sorunu yaşanır. Bu gibi bir durumda tedavi için ilk olarak sorunun ortadan kaldırılması gerekir. Saç derisinde yaşanan sorun tedavi edilir ve ancak bu şekilde, bölgedeki saçların yeniden çıkması beklenir.
Beslenmeye Bağlı Saç Dökülmesi Sorunu
Her şeyden önce saçların canlı olduğunu bilmek gerekiyor. Kanlanmayan, beslenemeyen saçlar haliyle zayıflayacak ve dökülecektir. Tek yönlü beslenme ve açlık diyetlerinde saç dökülmesi sorunu çok sık gündeme gelir.
Yeterli oranda ve dengeli besin alınmaması durumunda, beslenemeyen saçlar zayıflar ve sonucunda da dökülme gerçekleşir. Yine bu sorunda da çözüm basittir. Biz uzmana danışarak, dengeli beslenmek sorunun çözümünü sağlayacaktır. Yeterli protein almak gerekir. Güçlenen ve beslenen saçlarda dökülme sorunu zamanla ortadan kalkar. (2)
Genetik Nedenlerle Saç Dökülmesi
Saç dökülmesi kronik bir sorun olarak da değerlendirilmektedir. Burada “Androgenetik saç dökülmesi” terimi karşımıza çıkıyor.
Halk arasında erkek tipi saç dökülmesi olarak da bilinen Androgenetik saç dökülmesi; genetik androjenler etkisiyle saçın dökülmesi olarak gösterilebilir.
Adından da anlaşılacağı gibi daha çok erkeklerde rastlanan türlerden birisidir. Araştırmalara göre ortalama değerlere bakacak olursak, erkeklerde %50-60’ında görülen neden, kadınlarda ise %20 civarında gözüken neden budur.
İlerleyişi genelde saçın seyrekleşmesi şeklindedir. Yıllar içerisinde etkisi ortaya çıkmaya başlar. Özellikle erkeklerde 25-30 yaşlarından sonra, alın çizgisinden başlayan seyrekleşmeler ve tepe kısımlardaki açılmalarla devam eder.
Tedavisi noktasında birazdan tedavi yöntemlerinden söz ettiğimiz kısımda da görebileceğiniz gibi bazı yavaşlatıcı etkiler vardır. Kelleşen bölgelerde saç ekimine kadar gidebilir. (3)
İlaç Kullanımına Bağlı Saç Dökülmesi
Yapılan klinik araştırmalara göre, bazı hastalıklarda kullanılan ilaçların da saç dökülmesine neden olabildiği gözükmüştür. Çeşitli hormon ilaçları, psikiyatri ilaçları, zayıflama ilaçları gibi ilaçlar da saç dökülmesini tetikleyebilir.
Özellikle ilaç kullanımı sırasında yaşanan ani saç dökülmeleri varsa, kişilerin bu durumda doktorlarına başvurmaları gerekecektir. Saç dökülmesine neden olan ilaç belirlenebilir. İlacın etkisi geçtikten sonra, belli bir süre içerisinde saç dökülmesi sorunu da duracaktır. Etki bundan kaynaklı ise kullanıma göre sorun ortadan kalkacaktır. (4) (8)
Vitamin ve Mineral Eksikliğinden Kaynaklı Saç Dökülmesi
Beslenme kısmında söylediğimiz gibi saçların da canlılığı olduğu unutulmamalı. Eğer kanda yeterli mineral yoksa ve vitamin alınmıyorsa, yine saçlar zayıflayacak ve beslenemediği için dökülecektir. Özellikle uzun süre yapılan ve yetersiz beslenilen diyetlerden sonra vitamin eksikliği sorunu yaşandığı bilinmektedir.
Burada demir eksikliğinin öneminin büyük olduğu da biliniyor. Birçok saç bakım ürününde de demir kullanılmasının ana nedeni bu olarak görülebilir.
Eğer vitaminler ve mineraller açısından dengesiz bir beslenme varsa, bu konuda alınacak olan takviye besinlerle beraber saç dökülmesi sorunu da ortadan kaldırılabilir. Ayrıca saç dökülmesi için vitaminli kremler ya da destekleyici ürünler de kullanılabilir. (2)
Strese Bağlı Saç Dökülmesi
Stres, vücut üzerinde birçok olumsuz etkiye neden olduğu gibi saç dökülmesine de neden olabilmektedir. Gün içerisinde kişinin aşırı strese girmesi, zaman içerisinde saçlarda dökülme sorununun baş göstermesiyle sonuçlanabilir. En sık karşılaşılan nedenlerden birisi de budur.
Fizyolojik Bazı Hastalıklar Nedeniyle Saç Dökülmesi
Fizyolojik bazı hastalıklar da yine saç dökülmesine doğrudan etki edebilir. Fizyolojik hastalıklar nedenli olan saç dökülmelerinde mutlaka uzman bir hekime başvurulmalı ve önce hastalık tedavi edilmelidir. Çoğu durumda hastalık tedavi edildiği zaman, saç dökülmesi sorunu da ortadan kalkmış olur. Saç dökülmesine neden olduğu bilinen bazı fizyolojik hastalıklar ise şu şekilde;
- Tiroit bezi hastalıkları
- Diyabet
- Hormonal hastalıklar
- Böbrek üstü bezlerinde yaşanabilecek hastalıklar
- Romatizmal bazı hastalıklar.
Saç Kıran Nedeniyle Saç Dökülmesi Neden Olur?
Saç kıran (Alopesi Areata); saçta belli bölgelerde yaşanan açılmalarla karşımıza çıkar. Saçın herhangi bir bölgesinde bağımsız olarak bölgesel açılmalar yaşanabilir. Tepe ya da arka kısım gibi farklar söz konusu değildir. Saçın her bölümünde gözükebilir.
Bölgesel olarak kelliğe neden olan saç kıran, sanıldığının aksine bir mantar hastalığı değil de otoimmün hastalığıdır. Tedavisi için uzman bir doktora başvuru yapmak gerekir. Tedavi süreci tamamlandıktan sonra, bölgesel olarak kaybedilen ve dökülen saçlar yeniden çıkmaya başlayacaktır. Burada tedavi sürecinin oldukça önemli olduğunu da belirtmek gerekir.
Saç dökülmesinin nedenleri en genel olarak bu şekilde tanımlanabilir. Dediğimiz gibi kesin nedenin belirlenmesi de oldukça önemlidir. Bunun için uzman bir doktordan yardım almanız gerekir diyelim ve tedaviler konusunda bilgilere geçmeden, merak edilen birkaç noktadan daha söz edelim. (5)
Kadınlarda Saç Dökülmesi Neden Olur?
Aslında yazının başından beri belirttik ama tekrar bir ekleme yapalım. Erkeklerde saç dökülmesi çok daha yaygın olarak gözüküyor olsa da kadınlarda da saç dökülmesi yaşanır.
Kadınlarda saç dökülmesi, genelde saçların incelmesiyle başlar ve belli bölgelerde seyrelme ile devam eder.
Kadınlarda saç dökülmesi sorunlarında çoğu zaman kellik sorunu gözükmez ama bu kellik yaşanmayacağı anlamına da gelmemeli. Kadınlarda da kellik oluşabilir.
Doğum sırasında ve sonrasında yaşanan hormonal değişiklikler, demir eksiklikleri, stres, az da olsa genetik faktör etkisi, menopoz süreci etkileri nedeniyle kadınlarda saç dökülmesi yaşanabilir. (6)
Çocuklarda Saç Dökülmesi Neden Olur?
Çocuklarda saç dökülmesi sorunu görülebilir. Çocuklarda daha çok saç kıran hastalığına bağlı olarak dökülmeler görülebilir ama bunun dışında nedenler de vardır.
Çocukta saç dökülmesi yaşanıyorsa mutlaka uzman bir doktora gösterilmeli ve önce neden tespit edilerek tedavi yapılmalıdır.
Merak edilen iki soruya da cevap verdiğimize göre artık saç dökülmesi tedavileri konusunda kullanılan yöntemlerden söz edebiliriz.
Saç Dökülmesi Tedavisinde Uygulanan Yöntemler
Saç dökülmesine ne iyi gelir ya da saç dökülmesi tedavisi nedir sorusunu sorduğunuz zaman, başta da söylediğimiz gibi ilk adım nedenlere yoğunlaşmak olacaktır. Birçok durumda sorunun nedenini ortadan kaldırmak, tedavinin kendisidir.
Mesela yetersiz beslenmeye veya vitamin eksikliğine bağlı bir saç dökülmesi yaşanıyorsa, bu durumda nedeni ortadan kaldırmak yani düzenli beslenmek ve yeterli vitamin almak sorunu çözecektir.
Bu gibi nedenler bir yana, kullanılan farklı tedavi yöntemleri olduğu da biliniyor. Bu yöntemlerden de söz edelim.
Saç Dökülmesine Karşı PRP Tedavisi
Etkisi konusunda hala araştırmaların yapıldığı PRP tedavisi, saç dökülmesine karşı da kullanılmakta. Hastanın kendi kanına dayanan tedavide, hastanın dökülen saç köklerine kendi kanından alınan besleyici maddeler enjekte edilir.
Başta genetik temelli dökülmelere karşı etki gösteren tedavi yöntemi, mutlaka uzman doktorlar tarafından uygulanmalıdır. (7)
Mezoterapi ile Saç Dökülmesi Tedavisi
PRP tedavi mantığına benzer bir tedavi sistemidir. Mezoterapi ile saç dökülmesi tedavisinde saçın ihtiyacı olan vitaminler, besinler ve mineraller saç köklerine enjekte edilir. Saç köklerine enjekte edilen besinler, saçın güçlenmesini sağlayacaktır ve dökülme etkisini azaltacaktır.
Mezoterapi tek seans olarak uygulanmamakta. Kişiden kişiye etki süresi değişmekle beraber birkaç seans uygulama yapılır. Etkiler zamanla ortaya çıkar. (9)
Saç Dökülmesine Karşı Destekleyici Serumlar ve Kremler
Saç dökülmesine karşı kremler ve serumlar da saç dökülmesi tedavilerini destekleyen ürünler içerisinde en çok kullanılan yöntemlerdir. Destekleyici ürünler olarak da görebiliriz. Genelde kullanıcılar ürünü kendileri uygulayabilir.
Aslında mantık çok basittir. Bu tür ürünlerin içerisinde saçları güçlendirecek ve besleyecek olan mineraller ile besinler yer alır.
Düzenli olarak saça uygulanan ürünler, saçın ihtiyacı olan besinleri ve mineralleri almasını, haliyle buna bağlı olan dökülme etkisinin de ortadan kalkmasını sağlar.
Burada seçilen ürünün önemi de oldukça büyüktür. Doğal, saça zarar vermeyecek ürünler tercih etmek gerekir.
Saç Dökülmesine Karşı En İyi Şampuan ve Serumlar
Saç dökülmesi neden olur? Saç dökülmesi tedavileri nelerdir? Erkeklerde saç dökülmesi sorunu ve kadınlarda saç dökülmesi sorunlarını ele aldık.
Rehberimize son vermeden önce saç dökülmesi sorunuyla karşılaşmamak adına birkaç ek öneriyi de sizlerle paylaşalım.
Dökülmeye Karşı Daha Sağlıklı Saçlar için Öneriler
- Saç dökülmesine karşı iyi gelen yağlar kullanılabilir. Bu konuda doğal, besleyici bakım yağları bulunuyor.
- Beslenme alışkanlıklarınızı düzenlemeli ve dengeli beslenmelisiniz. Özellikle saç dökülmesine karşı vitaminler ve mineraller açısından yeterli beslenmek oldukça önemlidir.
- Diyet yapanların, mutlaka bir uzmana başvurmaları ve dengeli beslenmeleri gerekir. Açlık diyetleri saç dökülmesine neden olabilir.
- Saç dökülmesine karşı şampuan ürünleri kullanılabilir. Burada da mantık aynıdır. Doğal, besleyici özlere sahip olan şampuanlar, saçı besleyeceği için dökülme karşıtı olarak etki gösterebilir.
- Mümkün olduğunca stresten uzak durulmalıdır.
Kaynakça:
1- nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199909233411307
2- wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2230.2002.01076.x
3- springer.com/article/10.1007/s12020-017-1280-y
4- springer.com/article/10.2165/00002018-199410040-00005
5- nature.com/articles/nrdp201711
6- wiley.com/doi/abs/10.1046/j.1365-2133.2001.04018.x
7- mdpi.com/1422-0067/18/2/408/htm
8- springer.com/article/10.1023/A:10090749269